De wachtlijst voor zorgbehoevenden is in de eerste helft van het jaar op de Balearen met 10,4 % gestegen tot 6.564 personen, zo blijkt uit de gegevens die maandag (07.07.2025) zijn gepubliceerd door de Vereniging van Directeuren en Managers in de Sociale Sector. Volgens dezelfde gegevens is de gemiddelde behandeltijd voor zorgaanvragen op de Balearen in de eerste helft van het jaar met 16 dagen verkort.
In de eerste helft van het jaar bedroeg deze termijn op de Balearen gemiddeld 232 dagen, wat lager is dan het nationale gemiddelde van 342 dagen, maar hoger dan de 180 dagen die in de regelgeving zijn vastgelegd. Wat het aantal aanvragers betreft, wacht 13,6 % van de personen op de behandeling van hun aanvraag.
De wachtlijst voor zorgbehoevenden is in de eerste helft van 2025 voor het eerst in tien jaar gestegen, evenals de verwerkingstijd voor aanvragen. Op 30 juni stonden 286.861 personen op de wachtlijst en is de wachttijd gestegen tot 342 dagen, 8 dagen meer dan aan het begin van het jaar.
De vereniging van directeuren en managers in de sociale sector heeft gewaarschuwd voor een “trendbreuk” in de ontwikkeling van de wachtlijst en een daling die sinds 2015 werd geregistreerd, gevolgd door een stijging van bijna 6 % in de eerste zes maanden. Met het huidige tempo van het zorgstelsel “zou het 94 jaar duren voordat alle zorgbehoevenden worden verzorgd”, aldus de hoofden van de sociale diensten.
Dit blijkt uit het rapport van het nationale observatorium voor zorgbehoevenden, dat is opgesteld op basis van voorlopige gegevens van de hoofden van de sociale diensten. 136.009 personen wachten op een beoordeling, 123.857 personen op de opstelling van hun individueel zorgplan (PIA) en 26.995 personen wier PIA was goedgekeurd, maar nog steeds wachtten op de prestatie of dienst waarop zij recht hadden.
Voor de hoofden van de sociale diensten is de situatie in vier regio’s, waar de wachtlijsten in de eerste zes maanden van dit jaar met meer dan 20 % zijn gestegen, “zorgwekkend”. Concreet gaat het om Valencia (+21,8 %), Madrid (+32,8 %), Castilië-La Mancha (+63,4 %) en Cantabrië (+64 %), waarbij de laatste twee regio’s echter uitgaan van een zeer laag niveau van wachtlijsten.
Aan de andere kant van de schaal staan Galicië (-26,1 %), Castilië en León (-20,6 %) en Navarra (-11,6 %). In absolute cijfers laten Catalonië (+7.972), Valencia (5.930) en Madrid (3.597) de grootste stijging zien. Alleen al in deze drie regio’s is de stijging van het aantal personen op de wachtlijst hoger dan in het hele land. De Canarische Eilanden (-2.803) en Castilië en León (-2.424) laten de sterkste daling van het aantal personen op de wachtlijst zien.
Tegelijkertijd stijgt het aantal personen dat recht heeft op een uitkering met 3,2 %, waarbij de regio’s met de sterkste stijging van het aantal rechthebbenden in 2025 de Canarische Eilanden (+17,5 %), Galicië (+8,6 %) en Asturië (+5,6 %) zijn. Daarentegen is het aantal rechthebbenden in Cantabrië met -0,2 % gedaald, terwijl het in Valencia en La Rioja slechts met 0,2 % is gestegen. In La Rioja met -2 %.
Per regio blijft de ongelijkheid bestaan, waarbij de Canarische Eilanden (35,4 %), Baskenland (16 %), Catalonië (14,5 %) en Extremadura (11,8 %) het grootste aandeel mensen in de “afhankelijkheidszone” hebben en Aragón (1,5 %), Navarra (2,1 %) en Cantabrië (2,6 %) het laagste percentage. Bovendien hebben zeven regio’s – naast Ceuta en Melilla – het aantal mensen in de afhankelijkheidval tot 2025 verhoogd: de Canarische Eilanden (+44,2 %), Castilië-La Mancha (+40 %) en Madrid (+31,6 %) gaan aan kop met deze stijging. Meer dan de helft (51,7 %) van de mensen die zich in de “afhankelijkheidszone” bevinden, woont in drie regio’s: Catalonië (39.755), Andalusië (18.749) en de Canarische Eilanden (15.171).
De regio’s met de grootste stijging van het aantal uitkeringsgerechtigden in het afgelopen jaar waren Galicië (+10 %), de Canarische Eilanden (+6,7 %) en Asturië (+5,9 %). Daarentegen zijn er drie regio’s waar het aantal personen dat een uitkering ontvangt is gedaald: Cantabrië (-0,8 %), Extremadura (-0,5 %) en La Rioja (-0,2 %).
Wat de behandelingstermijnen betreft – volgens de wet maximaal 180 dagen – liggen slechts vier regio’s en Ceuta en Melilla (163) onder dit gemiddelde: Castilië en León (113), Baskenland (129), Aragon (163) en Castilië-La Mancha (176). Navarra (202) en Cantabrië (210) zitten dicht bij de maximale termijn. Aan de andere kant van de schaal staan Andalusië (574 dagen), Murcia (564 dagen) en de Canarische Eilanden (521 dagen).
Bovendien hebben twee regio’s, Murcia (+44 dagen) en Madrid (+30 dagen), de verwerkingstijden in deze eerste helft van het jaar “aanzienlijk” verlengd. Aan de andere kant van de schaal hebben de Canarische Eilanden (-40 dagen), Andalusië (-28 dagen) en Aragón (-26 dagen) hun verwerkingstijden verkort. Volgens het rapport zijn in de eerste vijf maanden van 2025 8.004 personen op de wachtlijst voor zorg overleden, wachtten 3.960 personen op de vaststelling van hun zorgbehoefte en konden 4.044 personen hun rechten als zorgbehoevende niet uitoefenen. Dat betekent dat er elke 15 minuten een persoon op deze lijsten overlijdt.
Bovendien is ongeveer 45 % van de niet-verzorgde personen (ongeveer 55.318, exclusief personen met een PIA-beslissing en niet-effectieve prestaties) zorgbehoevend met graad III of II, wat betekent dat zij uitgebreide en continue ondersteuning nodig hebben.
Ook wat de hoogte van de uitkeringen betreft, zijn er verschillen tussen de autonome regio’s. Voor zorg door familieleden bedraagt het gemiddelde maandbedrag 264 euro – momenteel ontvangen 680.153 personen deze uitkering, dat is 43,4 %. Per graad bedragen deze bedragen 169 euro/maand voor graad I, 277 euro/maand voor graad II en 385 euro/maand voor graad III, waarbij er “aanzienlijke verschillen tussen de regio’s” bestaan.
De financiële prestaties in verband met het gebruik van een dienst “zijn ontoereikend”. De uitkering voor de betaling van een plaats in een verzorgingstehuis varieert tussen 542,5 euro/maand (graad II) en 579 euro/maand (graad III), en de thuiszorg omvat gemiddeld 36 uur/maand, afhankelijk van de graad – 18 uur/maand voor graad I, 40 uur/maand voor graad II en 61 uur/maand voor graad III.
De vereniging geeft toe dat elk jaar een record wordt gebroken wat betreft het aantal personen dat wordt verzorgd, maar verwijt de regionale regeringen en het ministerie dat ze een “triomfantelijke” retoriek hanteren om de realiteit te “verdoezelen”. Voor de organisatie is het “logisch dat het aantal begunstigden blijft stijgen zolang er tienduizenden mensen op de wachtlijsten staan”, en zij betreurt dat het aantal plaatsen in wooncentra (- 2.093) en dagcentra (-1.424) in het afgelopen halfjaar is gedaald.
Volgens de sociale dienst is de wachtlijst “geleidelijk afgenomen sinds het hoogtepunt dat werd bereikt met de opvang van zorgbehoevenden van niveau I in juli 2015”. Destijds stond 442.000 personen op de wachtlijst (personen die recht hadden op een dienst of uitkering).
Sindsdien en tot eind 2024 is deze geleidelijk afgenomen, “maar voor 2025 tekent zich een ommekeer af en wachten 16.536 personen langer dan aan het begin van het jaar op een procedure om vast te stellen of zij zorgbehoevend zijn.
De directeuren en managers van de sociale diensten hebben opnieuw gewezen op de ontoereikende financiering en eraan herinnerd dat de Spaanse regering in 2024 de verhoging van de middelen met 600 miljoen euro, die in het kader van het noodplan in de drie voorgaande jaren was besloten, heeft “bevroren”. “Een aanzienlijke bezuiniging op de middelen voor het systeem, die niet zozeer tot uiting komt in het aantal begunstigden, dat blijft stijgen, maar veeleer in de beperking van de prestaties en diensten”, stelt de vereniging.
Bron: agentschappen
